ROZKWITAJMY W OGRODZIE

O tym, że praca w ogrodzie poprawia nastrój i daje satysfakcję wie każdy działkowicz.

Ale czy może też leczyć? Brytyjczycy dowiedli, że tak. W tym roku pokaźne środki przeznaczono na rozwój hortiterapii, czyli ogrodolecznictwa.

Opieka nad roślinami poprawia zdrowie psychiczne i fizyczne na wiele sposobów. Polepsza nasze samopoczucie i sprawność manualną, wzmacnia mięśnie, buduje odporność. Pozwala też uczyć się nowych umiejętności, wyrabia cierpliwość, punktualność, odpowiedzialność i umiejętność pacy w grupie, daje poczucie celu i satysfakcji z własnych osiągnięć. Może być też drogą do pierwszej, wymarzonej pracy.

Hortiterapia adresowana jest nie tylko do ludzi z wielorakimi niepełnosprawnościami, ale również do osób cierpiących na depresję, autyzm, demencję, dochodzących do zdrowia po wylewach i ciężkich urazach, czy po prostu samotnych.

Kiedy cierpimy na depresję, albo czujemy się upokorzeni brakiem pracy, przyniesienie do domu plonów, które wyhodowaliśmy rękoma, daje ogromną satysfakcję. Mimo, że nie zarabiamy, dołożyliśmy się do domowego budżetu, udowodniliśmy, że jesteśmy coś warci. Wracamy do domu zdrowo zmęczeni, zaczynamy wierzyć, że i nam coś może się udać.

W ogrodach londyńskiego Bethlem Royal Hospital (Bedlam), najstarszego szpitala psychiatrycznego w Wielkiej Brytanii, pacjenci pracują ramię w ramię z lekarzami. Wspólna praca pod gołym niebem nie tylko poprawia nastrój pacjentów, ale także pozwala im odbudować więzi z ludźmi, zmniejszając poczucie izolacji i wykluczenia, których tak często doświadczamy w chorobie.

Jedną z najbardziej znanych brytyjskich organizacji charytatywnych promujących hortiterapię jest Thrive (z ang. „rozkwit”). https://www.thrive.org.uk Jej wolontariusze pomagają zakładać szkolne i szpitalne ogrody, szkolą terapeutów i organizują akcje edukacyjne. Prowadzą też stronę z praktycznymi poradami dla ogrodników z niepełnosprawnościami. http://www.carryongardening.org.uk/top-tips-for-disabled-gardeners.aspx Można się tu dowiedzieć, jak radzić sobie z pracą w ogrodzie, kiedy poruszamy się na wózku, mamy sprawną tylko jedną rękę lub utraciliśmy wzrok.

Thrive założył m.in. ogród „Just For Fun” przeznaczony dla dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Dzieci opiekują się roślinami, pod opieką instruktorów poznają nowe faktury, smaki i zapachy, uczą się zasad zdrowego żywienia. Wiele z nich nawiązało tam trwałe przyjaźnie.

Jednym z uczestników projektu Thrive jest Stuart.

Stuart cierpi na epilepsję i zaburzenia psychiczne, ma trudności w nauce. Do ogrodu Thrive w Beech Hill niedaleko Reading przychodzi raz w tygodniu. Ten dzień to dla niego święto. Cieszy go przebywanie wśród przyjaciół i praca w ogrodzie. Chętnie sadzi rośliny, grabi liście i peli grządki. Jeśli nowa praca okazuje się dla niego zbyt dużym wyzwaniem, instruktorzy zawsze znajdą czas, by z nim o tym porozmawiać i wspólnie znaleźć rozwiązanie. Znalezienie innego narzędzia lub zmiana metody pozwalają zmniejszyć obawy Stuarta i zainteresować go nowym zadaniem. Część kwiatów i warzyw Stuart zabiera do domu. Tym, co zbierze chętnie dzieli się z rodziną i wolontariuszami. Jego ulubionym kwiatem jest słonecznik. Kiedy wyrasta duży i piękny, Stuart jest z siebie naprawdę dumny. Już teraz ma plany na lato i nie może się doczekać, kiedy wyhoduje żółte kwiaty (jego ulubiony kolor) i podaruje je mamie. Chce też uprawiać kukurydzę i cukinie. W planach ma również naukę gotowania. Już niedługo doda ją do długiej listy nowych umiejętności, jakie zdobył w Thrive.

Jednym z największych walorów Thrive jest budowanie życzliwych, pełnych zrozumienia środowisk, w których Stuart i jego koledzy mogą nauczyć się nowych umiejętności, uwierzyć w siebie i poznać jak smakuje duma z własnych osiągnięć.

Wraz z umiejętnościami rosną też ambicje uczestników. „Moim marzeniem jest praca ze starszymi ludźmi i pomaganie im w ogrodzie” – mówi inny uczestnik projektu, dotknięty autyzmem Dean, który niedawno zdobył dyplom z ogrodnictwa. W Thrive ma szansę pomagać ludziom mniej sprawnym od siebie, co daje mu olbrzymi zastrzyk pozytywnej energii.

W Polsce hortiterapia nie jest jeszcze oficjalnie uznawana przez środowiska lekarskie, ale coraz więcej uczelni i ośrodków terapeutycznych włącza ją do programów rehabilitacyjnych. W awangardzie wydaje się być Kraków. Szpital Dziecięcy św. Ludwika organizuje letnie turnusy rehabilitacyjne z hortiterapią http://www.dzieciecyszpital.pl/szpital/component/content/article/335-hortiterapia-innowacja-w-rehabilitacji.html dla dzieci ze schorzeniami narządów ruchu – p.w. dziecięcym porażeniem mózgowym. Podczas indywidualnie dostosowywanych zajęć w Ogrodzie Botanicznym dzieci zakładają własne ogródki ziołowe, sadzą drzewka szczęścia, układają bukiety, poznają nowe smaki i zapachy na ścieżce sensorycznej, radzą sobie z poruszaniem się po zróżnicowanej nawierzchni ścieżki rehabilitacyjnej. Studia podyplomowe z ogrodolecznicwa otworzyły też m.in. dwie krakowskie uczelnie: Uniwersytet Rolniczy i Akademia Wychowania Fizycznego i poznański Uniwersytet Przyrodniczy.

Miejmy nadzieję, że już wkrótce hortiterapia stanie się u nas równie popularna, co w Wielkiej Brytanii.

Agnieszka Górka

na podstawie materiałów https://www.thrive.org.uk,

http://www.magazynpolonia.com/artykul/polska,niezwykle-przedsiewziecie-hortiterapia,4fdb4c98a6251

http://naukawpolsce.pap.pl/aktualnosci/news%2C412680%2Chortiterapia-z-dyplomem.html